Docenten: Christian Bertram en Lex Bosman
Leerdoelen
De studenten leren om architectuur en stedenbouw te analyseren als mogelijke dragers van ideologische boodschappen. Ze houden morele noties in de architectuurtheorie en -geschiedenis kritisch tegen het licht. Ze leren om afzonderlijk en in groepen mondeling en schriftelijk verslag te doen van hun kennis, inzichten en analyses.
Inhoud
Meer dan schilderkunst of beeldhouwkunst is architectuur dominant aanwezig in de openbare ruimte. Aan architectuur en haar ordening in de stedenbouw is als het ware geen ontkomen.
Dat maakt architectuur en stedenbouw voor machthebbers interessant als medium voor de beïnvloeding van ‘hun’ volk. Meestal gaat het hier om architectuur en stedenbouw van de grote gebaren. Hieruit volgt dat de machthebbers als opdrachtgevers een enorme aantrekkingskracht uitoefenen op architecten. Knellende regels en lokale inspraak spelen geen rol meer, the sky is the limit. Het samenspel van architectuur en ideologie, van heerser en architect ten slotte fascineerde en fascineert de architectuurhistorici.
In ‘Architectuur en Ideologie’ verkennen we deze ideologische lading van architectuur en stedenbouw . We onderzoeken met name de relatie van architectuur en stedenbouw met verschillende wereldbeschouwingen en met het creëren van (nationale) identiteit. Ook de morele noties van ‘goede’ en ‘foute’ architectuur en architecten komen aan de orde.
Een goede illustratie voor architectuur en ideologie is de architect Le Corbusier. Drie maanden nadat de fascistische dictator Benito Mussolini met vliegtuigen, bommen en gifgas Abessinië (Ethiopië) had onderworpen, stuurde Le Corbusier in 1936 een open sollicitatie. Hij stelde Mussolini voor om stedenbouwkundige plannen te maken voor de nieuwe Italiaanse kolonie, waaronder plannen voor Addis Abeba. Opmerkelijk was dat Le Corbusier het toen bestaande Addis Abeba als ’tabula rasa’ beschouwde, als stad die moest wijken voor zijn grootse plannen ter ere van de dictator.
Heeft dat invloed op onze waardering voor de stedenbouwkundige plannen van Le Corbusier? Of voor het modernisme waarvoor Le Corbusier staat? Of voor Le Corbusier als persoon? Dat zijn vragen die in ‘Architectuur en Ideologie’ aan de orde zullen komen.